Evento inauguración/Irekiera jaia/Opening party: 

7/4/2017, 19:00

Zer da ama izatea? Ama izatea denbora aldatzea da, zure zaletasunak aldatzea, maitasuna aldatzea, loa aldatzea, jateko modua aldatzea, etab. Azken finean, ama bihurtzen zarenean aldatu egiten zara. Aldatu bai, baina zu izaten jarraitzen duzu. Paradoxa bat ematen du, baina hala da.

Ainhoa Ortellseri ere gauza bera gertatu zaio. Ama izan eta aldatu egin da, baina bera izaten jarraitzen du. Eta bere artearekiko ikuspuntuarekin ere berdina gertatu da. Artea betikoa izaten jarraitzen du, baina desberdina.

Pintura & piNtuRa erakusketak hori isladatzen du, beti era berean, agian 500 urtez, ikusi ditugun gauzak aldatu ahal direla. Funtsean berdinak dira, baina eraldatuak. Eta koadro klasiko hauek ama baten ikuspuntutik ikusi eta gero hau etortzen zait burura: eta Leonardo da Vinci ama izango balitz, Mona Lisa era berean margotuko luke? Kolore berdinak erabiliko lituzke? Irribarre hori bere seme-alabengan pentsatzen egingo zuen? Eta Picasso ama izango balitz, Guernicako ama horrek beste sufrimendu bat izango luke? Bere burua horrela ikusiko luke?

Beti era batean izan edo egon diren gauzak beste ikuspuntu batetik ikusteko parada ematen digu Ainhoa Ortellesek Pintura & piNtuRa erakusketan. Betikoari buelta eman, ume izatera bueltatu, disfrutatu, exploratu, probatu, sentitu, egin… Pinturaren izaeraz gozatu, koloreez gozatu. Gozatu, bizi, ama izan, artea egin.

 

Garazi Arrizabalaga Cabrerizo
Durangoko Arte eta Historia Museoko Zuzendaria

***

Qué es ser ama (madre)? Ser ama es que cambie el tiempo, que cambien tus gustos, que cambie el amor, que cambie el sueño, que cambie el comer, etc. A fin de cuentas, es una cuestión de cambios. Y cambias tú, pero al mismo tiempo, sigues siendo tú.

Y así es, aunque parezca una paradoja. A Ainhoa Ortells eso mismo le ha pasado. Ha sido ama, por lo que ha cambiado, pero sigue siendo la misma. Y ha ocurrido lo mismo con su punto de vista hacia el arte. El arte sigue siendo el mismo, pero ahora es diferente.

Esto es lo que refleja la exposición “La pintura es más fuerte que yo”, que aquellas cosas que siempre hemos visto de la misma manera, aquellas cosas que hemos visto iguales desde hace incluso 500 años, esas cosas, pueden cambiar. Siguen siendo las mismas en esencia, pero se han transformado. Y al ver estos cuadros clásicos desde el punto de vista de una ama, yo me planteo: ¿y si Leonardo da Vinci hubiera sido ama, habría pintado la Mona Lisa de la misma manera? ¿Habría utilizado los mismos colores? ¿Y la sonrisa? ¿No habría estado quizás inspirada en la de sus hij@s? ¿Y si Picasso hubiera sido ama, esa ama del Gernika tendría el mismo sufrimiento que tiene hoy? ¿Se habría visto a sí misma de esa manera?

Ainhoa Ortells en “La pintura es más fuerte que yo” nos da una oportunidad de ver lo que siempre ha sido de una manera concreta desde otro punto de vista. Darle la vuelta a lo de siempre, volver a ser niñ@, disfrutar, explorar, probar, sentir, hacer... Disfrutar de la pintura como pintura, disfrutar de los colores. Disfrutar, vivir, ser ama, hacer arte.

GARAZI ARRIZABALAGA CABRERIZO
Directora del Museo de Arte e Historia de Durango

Denok sentitzen dugu, hori ukaezina da, baina sentimendu edo sentsazioen aurrean erreakzionatzeko modua bakoitzaren araberakoa da. Pertsona batzuek sentitu egiten dute, sentitu dutena arrazoitzen dute, eta gero jarduten dute (zer edo zer egin behar bada). Arteari begira, nire kasuan behintzat, ordena aldatu egiten da: lehenengo sentitu egiten da, gero ekin, eta gero, beharbada, pentsatu; edo behintzat “arrazoitzen da” hizkuntza mundutarrean, sozialki arrazionaltzat hartuak izatea eragiten digun arrazoiketa mota horretan.  Mundutarrak ez diren alorretan, arrazionaltasuna beti erlatiboa da. Nik margotzen dudanean, adibidez, margotzea arrazoitzearen sinonimo bihurtzen zait.

Eta arrazoitzeko edo erreakzionatzeko modu horrengatik nabil pinturaren edo sorkuntzaren munduan, ibili beharrean saiakerak edo arte kritikak idazten, edo politikan edo arkitekturan sartzen ahalegindu beharrean (gai horiek guztiek interesa sortzen didaten arren). Margotzen dut, sentitutakoa sentitu nuen moduan bizitzen dudalako berriro margotzen dudanean. Margotzen dut, bizitakoa bizi nuen moduan konta dezakedalako. Izan ere, Maurice Vlaminck-ek esaten duen moduan:

“Pintura eskuetan daukadanean, bizitza eta ni buruz buru jartzen gara”

Nire bizitza asko aldatu zen duela urtebete, gure txikiaren etorrerarekin; gure Uxu, gure alaba Uxue. Edozein amatxo edo aitatxori, edo osaba edo izekori, edo amama edo aitaitari, haugertatzen zaigu: bizi berri baten etorrerak bizitza beste modu baten ikustea eragiten digu. Hasiera hura gogorazten digu; guztia eta ezereza ez ezagutze hori; guztia eta ezereza ezagutze hori; guztia eta ezereza antzemate hori. Mundua eta bizitza berrulertzen laguntzen digu. Hein baten, birsortu egiten gaitu.

 

Eta arrazoitzeko nire modu horrekin, sentsazio bizi guztiak, Uxuerekin heldu diren berrulertze bizi guztiak argi islatuak geratu dira nire azken ekintzetan, nire azken sorkuntzetan. Pintura ere berrulertua izaten ari da. 

Gaur arte ikasitakoa eta ulertutakoa albo baten utzi barik, hainbat gauza berrulertzen nabil (desikasten eta berriro ikasten). Ikasitakotik eraikitzen eta testuingurura egokitzen nabil; desikasitakotik testuingurutik ateratzen dut eta deseraikitzen dut, bizitako berrulermenetik berriro testuinguruan kokatzeko eta berreraikitzeko,.

“Artistak alde batetik gizaki motarik garatuena erakusten duen bitartean, beste aldetik gizaki prehistorikoari jarraitzen dio. Beretzat mundua berria eta freskoa da; aztertu egiten du, zentzumen guztiekin gozatzen du, zibilizatutako gizakiak baino zoliago. Ezezagunaren sentimendu magikoa gorde dute, batez ere poesiak eta eskuzko teknikek.”

H.Focillon: "Eskuari gorazarre”

Esan nezake nigan bi pertsona egongo balira moduan egiten dudala lan: gizaki zibilizatua eta gizaki prehistorikoa, baina normalean baino modu nabarmenagoan (niretzat behintzat).  Margo bi margo bakarrean izango balira bezala: alde batetik, pintura zibilizatua, eboluzionatua, aztertu eta ikasitakoa; eta bestetik, prehistorikoa, instintiboa, inprobisatua, pinturarik freskoena, basatiena.

“Pintura ni baino indartsuagoa da,

Beti lortzen du nik berak nahi duena egitea”

Pablo Picasso

 

 

Todos sentimos, eso es algo innegable, pero nuestra manera de reaccionar a dichos sentimientos o sensaciones, varía según quien las perciba. Hay quien siente, razona sobre lo sentido, y luego actúa (si es que tiene que actuar). Ante el arte, o al menos en mi caso, el orden varía: se siente, se actúa, y después, si acaso, se razona. O al menos ‘se razona’ en un lenguaje mundano, ese tipo de razonamiento que hace que socialmente seamos considerados racionales. En lo no-mundano, la racionalidad siempre es relativa. En mi caso, por ejemplo, cuando pinto, pintar se convierte en sinónimo de razonar.

Y es por esa forma de razonar, o de reaccionar, que me dedico a la pintura o a la creación; en vez de dedicarme a escribir ensayos o críticas de arte, o intentar dedicarme a la política o a la arquitectura (todas ellas cuestiones que suscitan gran interés en mí, entre otras). Pinto, porque puedo revivir lo sentido tal como lo sentí. Pinto, porque puedo contar lo vivido tal como lo viví. Pinto, porque, en palabras de Maurice Vlaminck:

“Cuando tengo pintura en las manos … (es) la vida y yo, yo y la vida”

Mi vida ha cambiado mucho hace año y medio con la llegada de nuestra peke, de nuestra Uxu, de nuestra hija Uxue. Como le ocurre a cualquier amatxo o aitatxo, o osaba o izeko, o amama o aitaita, o … La llegada de una nueva vida nos hace ver la vida, valga la redundancia, de otra manera. Nos hace recordar ese comienzo, ese desconocer el todo y la nada, ese conocer el todo y la nada, ese reconocer el todo y la nada. Nos hace re-comprender el mundo y la vida. Nos hace renacer en cierto sentido.

 

Y con esta forma de razonar que tengo, todas las intensas sensaciones, las intensas re-comprensiones que han llegado con Uxue, han quedado claramente reflejadas en mis últimas acciones, en mis últimas creaciones. La pintura también está siendo re-comprendida.

Sin poder dejar de lado lo ya aprendido, lo comprendido hasta hoy: conjunto aquello aprendido con lo que está hoy siendo recomprendido* (*des-aprendido y vuelto a ser aprendido). Construyo y contextualizo desde lo sabido, descontextualizo y deconstruyo desde el desaprendizaje, para finalmente recontextualizar y reconstruir desde la re-comprensión vivida.

“Mientras que por una de sus caras el artista representa al tipo de humano más evolucionado, por otro continúa al humano prehistórico. El mundo es para él -ella- nuevo y fresco, lo examina, goza de él con todos los sentidos, más agudizados que los del humano civilizado, ha guardado el sentimiento mágico de lo desconocido, pero, sobre todo, la poética y la técnica de la mano.”

H.Focillon: "Elogio de la mano“

Digamos, trabajo como si fuera dos en una: la humana civilizada y la humana prehistórica, pero de una manera más acentuada de lo habitual (al menos para mí). Como si fuera dos pinturas en una: por un lado la pintura civilizada, la evolucionada, la estudiada y aprendida, y por otro la prehistórica, la instintiva, la improvisada, la pintura más fresca, la pintura más natural, la pintura más animal.

“La pintura es más fuerte que yo,

siempre consigue que haga lo que ella quiere.”

Pablo Picasso